Bệnh bạch hầu là gì? Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh bạch hầu bạn cần lưu ý

Theo nhận định của một số chuyên gia ý tế, nếu không làm tốt công tác cách ly, điều trị dự phòng, dịch bệnh bạch hầu có nguy cơ lây lan và bùng phát trong cộng đồng. Để phòng tránh, mỗi chúng ta nên tự trang bị kiến thức về bệnh bạch hầu là gì, nguyên nhân gây ra bệnh, triệu chứng khi mắc bệnh bạch hầu và cách phòng ngừa bệnh bạch hầu từ sớm.

Bệnh bạch hầu là gì?

Bệnh bạch hầu (tên tiếng Anh là Diphtheria) là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Bệnh làm xuất hiện giả mạc dày, dai, trắng ngà, bám chặt và lan nhanh bao phủ toàn bộ vòm họng, mũi, tuyến hạnh nhân, thanh quản. Bệnh còn có thể xuất hiện ở da và các màng niêm mạc khác như kết mạc mắt, bộ phận sinh dục…

Bệnh bạch hầu xuất hiện giả mạc trong vòm họng

Vi khuẩn bạch hầu trú ngụ ở các giả mạc và tiết ra ngoại độc tố, độc tố đi vào trong máu, tấn công những cơ quan và mô trong cơ thể. Bệnh bạch hầu khiến người bệnh bị suy hô hấp và tuần hoàn, liệt màn khẩu cái làm giọng nói thay đổi, sặc và khó nuốt khi ăn uống, lú lẫn; trường hợp nặng người bệnh có thể rơi vào hôn mê và tử vong. Một số trường hợp có thể gây biến chứng viêm cơ tim hay viêm dây thần kinh ngoại biên. 

Ở Việt Nam, nhờ thực hiện tốt việc đưa vắc xin bạch hầu vào chương trình Tiêm chủng mở rộng, tỷ lệ mắc bệnh đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, bệnh vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát và lây lan ở những địa phương có tỷ lệ tiêm chủng vắc xin bạch hầu thấp. Trẻ em dưới 5 tuổi, người lớn trên 40 tuổi, người bị rối loạn miễn dịch, sống trong môi trường đông đúc, chật hẹp, không đủ tiêu chuẩn vệ sinh, không tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch đều là những đối tượng có nguy cơ cao dễ mắc bệnh bạch hầu. Mặc dù tỷ lệ tử vong do bệnh bạch hầu đã giảm, nhưng bệnh vẫn có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

CÓ! Vi khuẩn bạch hầu rất dễ lây lan và lây qua nhiều hình thức như:

• Giọt bắn trong không khí: Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, vi khuẩn có thể lan truyền qua giọt bắn trong không khí và lây nhiễm cho người khác. 
• Tiếp xúc trực tiếp: Vi khuẩn có thể lây lan khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng, hoặc vết thương của người bệnh.
• Tiếp xúc với đồ vật bị nhiễm khuẩn: Sử dụng chung đồ dùng cá nhân như khăn tay, khăn tắm, hoặc đồ chơi bị nhiễm khuẩn cũng có thể gây lây nhiễm.

Người khỏe mạnh nếu cơ thể không có miễn dịch chống vi khuẩn bạch hầu, khi tiếp xúc với người bệnh sẽ mắc bệnh. 

Bệnh bạch hầu có lây qua giọt bắn

Bệnh bạch hầu do vi khuẩn gram dương, hiếu khí(*) Corynebacterium diphtheriae gây ra. Vi khuẩn này tồn tại dưới ba dạng: Gravis, Mitis, và Intermedius. Khi nhìn qua kính hiển vi, vi khuẩn có hình dáng thẳng hoặc cong nhẹ, không di động, không có vỏ, không sinh bào tử. Vi khuẩn bạch hầu phát triển tốt trong môi trường thông thoáng, đặc biệt là trong môi trường có máu và huyết thanh.

Vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra bệnh bạch hầu

Khả năng sản sinh và tiết ngoại độc tố của vi khuẩn bạch hầu là do nhiễm một loại virus mang gen mã hóa tạo độc tố mạnh. Chỉ những loại vi khuẩn có độc tố mới có thể gây bệnh nghiêm trọng. Vi khuẩn không tiết độc tố chỉ gây nhiễm trùng mũi họng ở mức độ nhẹ đến trung bình, không tạo giả mạc, và đôi khi gây bệnh toàn thân như viêm khớp tự hoại hoặc viêm nội tâm mạc.

Vi khuẩn tiết ngoại độc tố, gây ức chế tổng hợp protein, từ đó hủy hoại mô tại chỗ và tạo nên giả mạc dày, dai, màu trắng ngà hoặc trắng xám, bám chặt vùng mũi, họng, lưỡi, tuyến hạnh nhân và thanh quản. Ngoại độc tố hấp thu vào máu, sinh sôi và phát tán khắp cơ thể, gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm cơ tim, viêm phổi, viêm dây thần kinh, tổn thương thần kinh, liệt cơ, và có thể dẫn đến tử vong đột ngột.

(*) Vi khuẩn hiếu khí: là những vi khuẩn cần oxy để phát triển và sinh sản. Chúng thường sống ở các môi trường có nhiều oxy như không khí, nước, và đất bề mặt. 

Triệu chứng của bệnh bạch hầu thường xuất hiện từ 2 đến 5 ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn. Người lớn và trẻ em thường có triệu chứng giống nhau. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Viêm họng, viêm mũi hoặc viêm thanh quản.
• Sốt nhẹ: Bệnh bạch hầu không ra gây sốt cao, chỉ trong khoảng 38-39°C
• Khàn tiếng, ho nhiều, họng đỏ, nuốt đau.
• Một số người nổi hạch ở dưới hàm, vùng cổ, làm cổ sưng tấy và to ra.
• Xuất hiện giả mạc màu xám hoặc trắng ngà, bám dính chặt trên amidan hoặc vòm họng (bóc ra bị chảy máu).

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh bạch hầu:

• Giả mạc lan ra chèn vào đường hô hấp khiến người bệnh không thời được, dẫn đến tình trạng suy hô hấp và tử vong.
• Giả mạc có thể phóng ra độc tố, độc tố đi vào trong máu và phá hủy các cơ quan quan trọng như tim (gây viêm cơ tim), tiên lượng rất xấu, dẫn đến tỉ lệ tử vong rất cao.
• Viêm dây thần kinh dẫn đến liệt các dây thần kinh vận nhãn, cơ chi, cơ hoành.
• Viêm kết mạc mắt.

Bệnh bạch hầu có thể được phân loại dựa trên vị trí nhiễm trùng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là các phân loại chính của bệnh bạch hầu:

Bệnh bạch hầu cổ điển liên quan đến mũi, họng

• Bạch hầu họng, mũi: Bệnh bắt đầu với các triệu chứng như viêm họng, sốt nhẹ, khàn tiếng, ho. Giả mạc màu trắng ngà hoặc xám bám chắc vào amidan hoặc có thể lan rộng bao phủ cả vùng vòm họng. Người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, khó ăn do khi nuốt bị đau. Trong những trường hợp nặng, bệnh nhân có thể xuất hiện hạch cổ sưng nề vùng dưới hàm. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng, khiến người bệnh tái mặt, mạch nhanh, đờ đẫn và hôn mê, có nguy cơ tử vong trong vòng 6-10 ngày nếu không được điều trị tích cực.
• Bạch hầu thanh quản: Thường bắt đầu với các giả mạc tại thanh quản hoặc từ vòm họng lan xuống dưới. Đây là dạng bệnh tiến triển nhanh và đặc biệt nguy hiểm, nếu không được can thiệp kịp thời, giả mạc có thể phát triển làm tắc nghẽn đường thở, dẫn đến suy hô hấp và tử vong nhanh chóng.
• Bạch hầu ác tính (bạch hầu cấp): là dạng nghiêm trọng nhất của bệnh bạch hầu, thường xuất hiện trong giai đoạn sớm từ ngày 3-7 kể từ khi khởi phát. Người bệnh thường bị sốt cao từ 39-40°C, kèm theo các triệu chứng nhiễm trùng và nhiễm độc nặng. Giả mạc trắng ngà lan rộng, hạch cổ sưng to làm biến dạng cổ, dẫn đến hình dáng "cổ bạnh". Nếu không được điều trị tích cực, bệnh nhân có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng nguy kịch và tử vong.

Bệnh bạch hầu ngoài da

Bạch hầu ngoài da là dạng bệnh hiếm gặp nhất, đặc trưng bởi phát ban da và sự xuất hiện của các vết loét hoặc mụn nước ở bất kỳ đâu trên cơ thể. Bệnh thường phổ biến hơn ở các quốc gia có khí hậu nhiệt đới hoặc những khu vực đông đúc, nơi điều kiện sống và vệ sinh không đảm bảo. Mặc dù ít nghiêm trọng hơn so với bạch hầu cổ điển, nhưng vẫn cần được điều trị để ngăn ngừa biến chứng và lây lan.

Bệnh bạch hầu hiện nay đã có thuốc điều trị, nhưng giai đoạn tiến triển bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm tới tim, thận và hệ thần kinh bất kỳ lúc nào. Vì vậy, người bệnh cần đến bệnh viện để thăm khám và xét nghiệm càng sớm càng tốt. 

Ngay khi nhận thấy bản thân có những triệu chứng trên, hãy đến cơ sở y tế lớn có đội ngũ chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại để được chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả. 

Đến bệnh viện để kiểm tra và điều trị bệnh bạch hầu

Bệnh bạch hầu hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng vắc xin, hãy đưa trẻ đi tiêm vắc xin đủ mũi và đúng lịch. 

Lịch tiêm chủng vắc xin Sli hoặc ComBe Five trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng:

• Mũi 1: Tiêm khi trẻ được 2 tháng tuổi
• Mũi 2: Sau mũi thứ nhất 1 tháng
• Mũi 3: Sau mũi thứ hai 1 tháng
• Mũi 4 ( tiêm nhắc lại): Khi trẻ được 16 - 18 tháng tuổi

Giai đoạn trẻ 4-7 tuổi và 9-15 tuổi, khả năng bảo vệ của vắc xin sẽ giảm đi theo thời gian, phụ huynh cần dẫn trẻ đi tiêm nhắc lại để tăng cường hiệu quả phòng ngừa bệnh. Ngoài ra, những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh bệnh hầu cao như: phụ nữ trước hoặc đang mang thai, người già trên 50 tuổi, người mắc bệnh mãn tính,... cũng nên tiêm phòng để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh bạch hầu.

Tiêm vắc xin để phòng ngừa bệnh bạch hầu

Bên cạnh đó, người dân cũng cần lưu ý những điều sau để phòng ngừa bệnh bạch hầu hiệu quả:

• Thực hiện tốt việc giữ vệ sinh cá nhân như: rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đeo khẩu trang, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc người có triệu chứng bệnh.
• Trường hợp đã tiếp xúc với người mắc bệnh bạch hầu, người bị lây không được đi tiêm phòng mà cần cách ly, đến bệnh viện kiểm tra và xét nghiệm để được điều trị theo phác đồ của bác sĩ (nếu đã nhiễm bệnh).
• Người dân sống trong vùng có dịch bệnh bạch hầu cần hợp tác tốt với cán bộ y tế trong việc kiểm tra, khám chữa bệnh và các chỉ định phòng bệnh dịch của cơ sở y tế.

Giữ vệ sinh để phòng tránh bệnh

Kết: Vừa rồi là những thông tin về Bệnh bạch hầu cùng với cách điều trị và phòng tránh. Khi nhận thấy bản thân xuất hiện các triệu chứng được liệt kê ở trên, bạn hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế lớn để được kiểm tra và phát hiện bệnh kịp thời. Đồng thời, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh như giữ vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc người có dấu hiệu bệnh và tiêm phòng vắc xin. Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe!

Mua máy lọc không khí hiện đại, giá tốt tại Siêu Thị Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn

Một cách  để gia đình bạn phòng tránh các bệnh lây qua đường hô hấp chính là sử dụng máy lọc không khí. Với hệ thống lõi lọc hiệu quả avf các tính năng diệt khuẩn tân tiến, máy lọc không khí giúp làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn, giúp không gian sống của bạn trở nên an toàn hơn. Nếu bạn muốn mua máy lọc không khí chính hãng với giá hợp lý, bạn có thể đến Siêu Thị Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn để trải nghiệm và mua sắm. Tại đây, bạn dễ dàng tìm cho mình sản phẩm đến từ những thương hiệu nổi tiếng như LG, Samsung, Sharp, Hitachi,... với giá cực kỳ hợp lý, chế độ bảo hành chính hãng cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn khác. Hãy đến với hệ thống Siêu Thị Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn để trải nghiệm mua sắm tuyệt vời tại đây !