Hướng dẫn cách chơi cờ tướng chi tiết A - Z cho người mới

Cờ tướng là một trò chơi trí tuệ có từ lâu đời ở châu Á, đặc biệt phổ biến tại Việt Nam, Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á khác. Với lối chơi phong phú và đa dạng, cờ tướng không chỉ là một môn giải trí, mà còn thể hiện nghệ thuật chiến thuật đỉnh cao của người chơi. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ về cách chơi cờ tướng để có thể bắt đầu chơi một cách dễ dàng. Tìm hiểu ngay nhé!

Cờ tướng là một bộ môn thể thao trí tuệ cho hai người tương tự cờ vua, bắt nguồn từ Trung Hoa (Trung Quốc ngày nay). Trò chơi sử dụng một bàn cờ hình vuông, làm bằng gỗ, với 64 ô và 32 quân cờ, chia đều cho mỗi bên nhằm mô phỏng trận chiến thực tế (có vua, có tướng, có quân…). Mỗi người lần lượt đi từng quân của mình, tìm cách chiếm ưu thế và giành chiến thắng. 

Cờ tướng tạo cảm giác hứng thú cho mọi người bằng cách kích thích khả năng tư duy để xây dựng chiến thuật. Đồng thời, trò chơi giúp người chơi rèn luyện tính kiên nhẫn và sự tập trung giúp nhìn rõ, cản phá nước đi của đối thủ.

Cờ tướng là trò chơi giải trí phổ biến ở Trung Hoa xưa.

Dưới đây là một số luật chơi không thể không biết trong cờ tướng:

Mỗi ván cờ hoàn chỉnh phải có đủ 32 quân, chia đều cho mỗi bên. Bao gồm 16 quân Trắng (hoặc Đỏ) và 16 quân Đen (hoặc Xanh lục). Trong đó có:

• 1 tướng (将/帥)

• 2 sĩ (士/仕)

• 2 tượng (象/相)

• 2 xe (車) 

• 2 pháo (炮/砲)

• 2 mã (馬/傌) 

• 5 tốt (兵/卒)

Lưu ý: Tuy tên quân cờ mỗi bên có thể có cách viết khác nhau nhưng giá trị và cách di chuyển giống nhau.

Đồng thời, vị trí quân cờ trên bàn cờ như sau:

• Hàng cuối cùng (gần người chơi nhất) - gọi là tuyến đáy: Xếp từ trái sang phải lần lượt là xe, mã, tượng, sĩ, tướng, sĩ, tượng, mã, xe.

• Hàng thứ hai - gọi là tuyến áp đáy: Không có quân cờ.

• Hàng thứ ba - gọi là tuyến pháo: Từ trái sang phải đặt pháo ở cột 2 và cột 8.

• Hàng thứ tư - gọi là tuyến hà: Từ trái sang phải đặt các quân tốt ở các cột lẻ (1, 3, 5, 7, 9).

Sau đây là quy luật di chuyển của từng loại cờ trên bàn cờ tướng:

• Tướng: Quân cờ sẽ di chuyển từng ô một theo chiều ngang hoặc dọc, nhưng không được rời khỏi cung.

• Sĩ: Quân được di chuyển một ô theo đường chéo cho mỗi lượt đi và khu vực hoạt động tương tự quân Tướng.

• Tượng: Cách đánh cờ tướng với quân Tượng là sẽ di chuyển theo đường chéo của hai ô và đường đi không có quân cờ nào đặt ở đó. Đồng thời, quân không được vượt qua nửa bàn cờ bên kia của đối thủ. 

• Xe: Đây là quân mạnh nhất trong cờ tướng, có thể di chuyển dọc hoặc ngang bao nhiêu ô tùy ý và không bị chặn bởi quân cờ nào trên đường đi.

• Pháo: Cách đi như quân Xe, nhưng nếu muốn ăn quân thì phải có một quân cờ khác ở giữa quân Pháo và quân cờ cần ăn.

• Mã: Cách chơi cờ Tướng của quân Mã là được di chuyển theo hình chữ L (ngang hai ô, dọc một ô hoặc dọc hai ô, ngang một ô).

• Tốt: Đây là quân có điểm thấp nhất, chỉ có quyền di chuyển từng ô một thẳng về phía trước (không đi ngang). Khi qua sông (tức nửa bàn cờ của đối thủ), quân Tốt có thể đi ngang hoặc dọc từng ô một.

Mỗi quân cờ có một lộ trình đi nhất định trên bàn cờ.

Vì người chiến thắng là người có nhiều điểm hơn và không bị mất vua nên bạn phải hiểu rõ giá trị của mỗi quân cờ cũng như cách quy đổi chính xác.

Cụ thể, giá trị ban đầu của từng quân cờ như sau:

• Tốt (chưa qua sông): 1 điểm.

• Tốt (đã qua sông): 2 điểm.

• Sĩ: 2 điểm.

• Tượng: 2.5 điểm.

• Mã: 4.5 điểm.

• Pháo: 5 điểm.

• Xe: 10 điểm.

Đến thời điểm thích hợp, bạn sẽ có cơ hội thay đổi giá trị của quân cờ. Dưới đây là những trường hợp phổ biến:

• Xe đổi Mã: Xe là quân cờ mạnh hơn Mã nên khi Mã có đủ giá trị như Xe thì bạn nên đổi ngay.

• Pháo đổi Sĩ: Pháo và Sĩ có giá trị tương đương nhau, nhưng nếu đổi Pháo lấy Sĩ thì có thể cho bạn nhiều cơ hội tấn công địch hơn.

• Tốt đổi Tốt: Đây là việc không mang lại nhiều lợi thế về điểm, nhưng sẽ giúp bàn cờ có nhiều nước đi hơn và tạo ra những cơ hội mới.

• Sĩ và Tượng: Đó là các quân cờ có giá trị thấp hơn so với quân tấn công như Mã, Pháo và Xe nhưng nhìn chung có thể hỗ trợ phòng thủ hiệu quả.

• Mã, Pháo và Xe: Đây là những quân có khả năng tấn công mạnh, khả năng di chuyển linh hoạt.

Cách đánh cờ tướng thông minh là chiếu hết Tướng/Soái của đối phương. Do đó, muốn giành chiến thắng, bạn nên xây dựng chiến lược bảo vệ Tướng/Soái hiệu quả, tránh các đòn tấn công từ địch.

Bên cạnh đó, một số trường hợp khác có thể kết thúc một trận đấu cờ tướng là:

• Nếu bên bị chiếu tướng không có khả năng đỡ thì bên chiếu tướng thắng.

• Nếu đã đến lượt đi nhưng người chơi không có nước đi hợp lệ thì sẽ bị thua.

• Sau 120 nước đi của cả 2 bên, nếu không có quân cờ nào bị ăn thì hai bên hòa nhau.

• Không được chiếu tướng 10 lần liên tục.

• Tùy theo quy ước của từng người chơi, nếu hết giờ đi từng lượt mà người chơi không đi được nước cờ tiếp theo thì sẽ thua.

Để có thể chơi cờ tướng thuần thục, bạn phải nắm rõ những thuật ngữ thông dụng bên dưới:

Bàn cờ tướng là một hình vuông với 8 hàng ngang và 8 hàng dọc giao nhau tạo thành 64 ô vuông nhỏ. Trên bàn cờ, các ô vuông được đánh dấu bằng đường kẻ ngang và dọc với điểm giao nhau được gọi là “điểm đặt quân”. Người chơi có quyền di chuyển tất cả quân cờ theo các điểm đặt quân đó để chiến thắng.

Ngoài ra, trên bàn cờ tướng chuẩn, có một khoảng trống hình chữ nhật, gọi là sông, nhằm phân chia lãnh thổ của mỗi bên. Cùng các cung hình vuông lớn (gồm 4 hình vuông nhỏ hơn và 2 đường chéo) đánh dấu vị trí tướng có thể di chuyển.

Thêm một luật chơi cờ tướng nhất định phải biết là ăn quân. Đó là từ để chỉ việc thay thế vị trí một quân cờ nào đó của đối thủ thành của bạn. Cách làm rất đơn giản là di chuyển cờ phe mình một cách thông minh, theo quy tắc đi từng quân và loại quân phe địch khỏi bàn cờ.

Ăn quân giúp bạn mở rộng đường đi cho quân tướng của mình đến gần hơn với Vua/Tướng địch.

Người chơi có thể di chuyển quân của mình để ăn quân đối phương (lấy quân bị ăn ra khỏi bàn cờ), sau đó đặt quân mình vào vị trí của quân bị bắt.

Luật chiếu tướng trong cờ tướng được xác định khi quân cờ của bạn di chuyển đến vị trí ăn được quân tướng của đối phương trong lượt kế tiếp. Đồng thời, lựa chọn tốt nhất của địch khi đó là thực hiện nước đi bảo vệ tướng bằng cách hy sinh quân cờ khác.

Nếu đối phương không thể di chuyển bất kỳ quân cờ nào trên bàn cờ để bảo vệ tướng không bị ăn trong lượt tiếp theo thì đây được xem là bị chiếu bí. Lúc này, bạn đã dành chiến thắng.

Chống chiếu là trường hợp hai tướng cùng nằm trên một hàng dọc mà không có quân cờ nào ở giữa. Nếu không thể di chuyển tránh chống tướng thì người chơi sẽ thua cuộc.

Nếu có hai tướng cùng nằm trên một đường thẳng và không có bất cứ quân nào che chắn thì được xem là tướng đối mặt tướng. Trường hợp này bắt buộc không được xảy ra khi chơi cờ.

Đây là một chiến thuật phổ biến trong cờ tướng. Cách thực hiện đơn giản là bạn sử dụng một quân cờ nào đó di chuyển đến các vị trí có thể ăn được quân cờ của địch để liên tục tạo áp lực cho tướng địch.

Lùa quân giúp người chơi gây sức ép lên tướng địch.

Nếu sau một số lượt nhất định mà không có bên nào chiếu được tướng đối phương hoặc cả hai bên đều không còn khả năng thắng, trận đấu sẽ kết thúc với kết quả hòa.

Việc tính điểm trong cờ tướng thường dựa trên việc tính tổng điểm của số quân cờ còn lại trên bàn cờ. Điểm số thường được tính như sau:

• Tướng: Không tính điểm.

• Xe: 9 điểm.

• Pháo và Mã: 4.5 điểm.

• Tượng và Sĩ: 2 điểm.

• Tốt: 1 điểm.

Ngoài ra, người chơi cũng có thể quy ước tính điểm dựa trên một số yếu tố như mức độ kiểm soát bàn cờ, số lần chiếu tướng hoặc thế trận tổng thể.

Không chỉ hiểu rõ cách xếp cờ tướng hay luật chơi cờ tướng, người chơi mới muốn giành chiến thắng nhanh gọn phải lưu ngay một số mẹo chiến lược hữu ích bên dưới:

Nước cờ đầu tiên là một trong những yếu tố có tính quyết định đến kết quả thắng - thua của toàn bộ trận cờ. Do vậy, bạn hãy thử áp dụng một số cách đặt vị trí quân cờ đầu tiên sau:

• Khởi đầu Tuấn Kiệt: Đây là cách đặt cờ cho Tướng và Xe nằm trước Tốt (Chốt), tạo ra lối đi rộng mở cho Tướng và bảo vệ Tốt hiệu quả hơn.

• Khởi đầu Cận Tâm: Người chơi cho Tướng nằm trong vị trí an toàn sớm (vị trí ban đầu) và tạo cơ hội cho Xe, Mã tham gia trận chiến nhanh chóng.

• Khởi đầu Cơ Động: Bạn cho Xe đặt lên trước tất cả quân cờ để tạo sức ép với tướng địch và kiểm soát các vị trí trung tâm.

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các quân chủ chốt ăn cờ kẻ địch, bạn đừng quên xem xét một số yếu tố cần thiết sau:

• Luôn đảm bảo Tướng nằm trong vị trí an toàn, tránh tiếp xúc trực tiếp với Tướng đối phương hoặc bất kỳ quân cờ nào có thể tấn công.

• Ưu tiên Xe và Mã nằm trong khu vực trung tâm để tạo áp lực lên đối phương.

• Sử dụng chức năng của từng quân cờ hiệu quả nhằm bổ trợ lẫn nhau, ăn quân dễ dàng.

Tính toán nước cờ kỹ càng và phối hợp chúng nhịp hàng sẽ giúp bạn chiến thắng nhanh chóng.

Các cách bảo vệ Vua tốt nhất, được nhiều người chơi áp dụng là: 

• Đặt Vua vào ô cung điện càng sớm càng tốt để các quân cờ khác không thể tấn công.

• Sử dụng quân Xe hoặc Mã che chắn xung quanh vị trí quân Vua.

• Di chuyển Vua ra khỏi khu vực bị tướng địch nhắm đến.

• Dùng các quân Tốt che chắn cho Vua.

• Chủ động tấn công Vua bên địch để tạo ra cơ hội tấn công hoặc tháo chạy. 

Bạn sẽ giành chiến thắng ngay khi tiêu diệt được Vua của đối thủ. Vì thế, hãy tấn công Vua bằng cách:

• Sử dụng Tướng bao quanh Vua.

• Ăn hết quân Tốt xung quanh Vua.

• Đánh lạc hướng Tướng của địch để thuận lợi tiếp cận Vua.

Nếu muốn trở thành người chơi chuyên nghiệp thì bạn nên lưu lại các cách chơi cờ tướng cho người mới bắt đầu không thể không biết là:

• Liên tục cập nhật các mở đầu nổi tiếng: Ngoài ba hướng mở đầu phổ biến đã đề cập trên, bạn hãy tìm kiếm thêm một số cách khai trận mới mẻ nhằm tạo bất ngờ cho đối thủ.

• Học hỏi kỹ năng của những tuyển thủ chơi cờ giỏi: Cách trở thành người chơi thành thạo nhanh nhất là xem cách chơi của những người khác. Hoặc cũng có thể tham gia khóa học của các kỳ thủ giỏi tổ chức, đào tạo chuyên sâu.

• Luôn tính toán chiến thuật cẩn thận: Vì là một trò chơi trí tuệ, chiến thuật nên mỗi nước đi đều cần suy nghĩ kỹ càng, toàn diện mới có khả năng thắng lợi cao nhất.

• Rèn luyện kỹ năng chơi cờ thường xuyên: Để bản thân trở nên nhanh nhạy với mọi cơ hội ăn quân, bạn hãy dành một khoảng thời gian cố định trong ngày và luyện chơi cờ.

Ngoài cách chơi trên bàn cờ gỗ thông thường, bạn có cơ hội vui chơi cùng bạn bè bốn phương với những app thông dụng bên dưới:

Đây là một ứng dụng chơi cờ miễn phí với chất lượng đồ họa khá tốt và chèn nhạc nền êm tai. Đặc biệt, trò chơi tích hợp hệ thống Elo chuẩn quốc tế nên hỗ trợ người chơi chọn đối thủ ngang sức, mang lại trải nghiệm khó quên.

Ziga tạo ra cảm giác vui thú cả về thị giác lẫn thính giác cho tất cả người chơi.

Là một trong các phần mềm chơi cờ tướng được yêu thích nhất hiện tại, Chinese Chess hiện đã có ba phiên bản ngôn ngữ (tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Việt) cho game thủ khắp thế giới thử sức. Hơn thế, trò chơi không có quảng cáo đan xen bất ngờ nên người chơi sẽ có trải nghiệm chơi cờ trọn vẹn nhất.

Nếu bạn đang dùng điện thoại hệ điều hành iOS thì hãy cân nhắc Cờ tướng, cờ úp online - Cờ Tiên. Sản phẩm có nhiều tựa game cho bạn lựa chọn như cờ úp, cờ vua, cờ caro… với chất lượng hình ảnh cao và tổ chức vô vàn hoạt động giao lưu hấp dẫn định kỳ. 

Bạn muốn học cách chơi cờ tướng cho người mới bắt đầu nhưng không đảm bảo mạng Internet lúc nào cũng ổn định? Hãy thử ngay Kỳ Tiên Offline với giao diện đơn giản, dễ dùng. Bạn có thể tùy chỉnh độ khó theo khả năng và thử sức chinh phục từng mốc điểm cao nhất thế giới.

Đây là phiên bản cờ tướng trực tuyến chơi mượt trên cả điện thoại Android, iPhone lẫn máy tính. Chỉ vài thao tác đăng ký tài khoản cơ bản, bạn đã tìm được game thủ xứng tầm và bắt đầu thể hiện kỹ năng chơi cờ mình học được.

Hệ sinh thái ZingPlay cho người chơi nhiều trải nghiệm luyện tập cờ tướng mãn nhãn.

Xoay quanh trò chơi cờ tướng còn một số câu hỏi phổ biến mà nhiều người chưa có câu trả lời như:

Game thủ có thể thử chơi ván cờ 2 người cơ bản, hoặc cờ người (bàn cờ vẽ trên mặt đất/mặt sàn, quân cờ là con người), cờ tướng nâng cao (không có bàn cờ, quân cờ mà chỉ thông qua trí nhớ, suy nghĩ của người chơi).

Một nước đi/quân cờ được xem là an toàn chỉ khi quân địch không thể ăn ngay trong nước đi tiếp theo.

Thông thường, người chơi sẽ có 1 phút để suy nghĩ một lượt đi. Nếu không đánh được thì bạn sẽ thua cuộc.

Hy vọng những chia sẻ trong bài viết giúp bạn hiểu rõ cách chơi cờ tướng và làm thế nào chiếu tướng địch nhanh nhất. Ngay hôm nay, bạn hãy đến siêu thị Điện Máy Chợ Lớn gần nhất hoặc liên hệ Hotline 1900 2628 để nhân viên tư vấn sản phẩm điện thoại hoặc máy tính bảng thích hợp giúp chơi cờ tướng online, offline mượt mà, thuận lợi nhé!