Tết Đoan Ngọ ăn gì? Gợi ý các món ăn cho cả năm may mắn

Tết Đoan Ngọ (mùng 5/5 âm lịch) là dịp lễ truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Việt. Bên cạnh ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên, đây còn là thời điểm người dân thực hiện nghi lễ “diệt sâu bọ” qua những món ăn đặc trưng. Vậy Tết Đoan Ngọ ăn gì để gặp nhiều may mắn? Cùng tìm hiểu các món ăn phổ biến trong dịp lễ này nhé!

Các món ăn trong dịp Tết Đoan Ngọ

Trong ngày Tết Đoan Ngọ, cơm rượu là món ăn truyền thống được người dân cả ba miền sử dụng với quan niệm rằng vị cay nhẹ của rượu kết hợp với cơm nếp sẽ giúp thanh lọc cơ thể, tiêu diệt ký sinh trùng, đặc biệt là vào buổi sáng sớm mùng 5 tháng 5 âm lịch – thời điểm được tin là thuận lợi để "diệt sâu bọ".

Mỗi thành viên trong gia đình thường ăn một lượng nhỏ cơm rượu vào sáng hôm đó như một cách chăm sóc sức khỏe dân gian, thể hiện niềm tin vào việc xua tan tà khí, loại bỏ bệnh tật.

Tùy sở thích và tập quán của từng vùng, cơm rượu được nấu từ nhiều loại nếp như nếp cái hoa vàng, nếp cẩm hay nếp lứt. Cách chế biến và tạo hình món ăn cũng có sự khác biệt rõ rệt giữa các miền: Miền Bắc thường để cơm rượu ở dạng hạt rời, miền Trung có thói quen ép cơm rượu thành từng khối, trong khi miền Nam lại vo tròn thành viên nhỏ.

Cơm rượu nếp giúp thanh lọc cơ thể, tiêu diệt ký sinh trùng

Vào dịp mùng 5 tháng 5 âm lịch, đồng bào Nùng tại Mường Khương (Lào Cai) thường chuẩn bị món bánh khúc như một phần không thể thiếu trong mâm cúng và bữa ăn ngày Tết. Loại bánh này có hình dáng gần giống bánh giầy nhưng lại mang hương vị và cách chế biến rất riêng.

Bánh khúc được làm từ nếp dẻo thơm, nhân bánh là sự kết hợp giữa đậu xanh nghiền nhuyễn, rau khúc giã nhuyễn và chút vừng đen cho dậy mùi. Sau khi nặn thành bánh tròn, người ta có thể hấp, rán hoặc chao sơ qua chảo mỡ cho lớp vỏ bánh vừa ngậy vừa mềm, đây cũng là cách chế biến được ưa chuộng nhất vì tạo nên hương thơm đặc trưng hấp dẫn.

Không chỉ là món ngon, bánh khúc còn mang ý nghĩa gắn liền với mùa vụ, sự no đủ và cầu mong sức khỏe trong tiết Đoan Ngọ – thời điểm giao mùa mà người dân tin rằng cần có những món ăn truyền thống để "diệt sâu bọ", bảo vệ sức khỏe.

Bánh khúc được làm từ nếp dẻo thơm

Trong dịp Tết Đoan Ngọ, chè kê là món tráng miệng quen thuộc với người dân xứ Huế. Món ăn giản dị này không chỉ hấp dẫn bởi hương vị mà còn bởi cách thưởng thức độc đáo.

Thay vì dùng muỗng, người ta thường bẻ từng miếng bánh tráng mè để xúc chè. Bánh tráng giòn quyện cùng vị ngọt thanh, dẻo mịn của hạt kê nấu nhuyễn, điểm thêm chút cay nhẹ từ gừng tươi khiến hương vị trở nên hài hòa, lạ miệng.

Không chỉ ngon, chè kê còn được xem là món ăn có lợi cho sức khỏe, giúp thanh nhiệt, bổ khí huyết và rất hợp dùng trong tiết trời oi nóng giữa năm. Chính vì thế, món chè này không chỉ là nét ẩm thực truyền thống mà còn mang đậm tính biểu tượng trong ngày Tết diệt sâu bọ của người Huế.

Chè kê là món tráng miệng quen thuộc với người dân xứ Huế

Chè đậu xanh là món được nhiều gia đình lựa chọn để thêm vào mâm cúng Tết Đoan Ngọ. Với vị thanh mát, dễ ăn và công dụng giải nhiệt, chè đậu xanh rất phù hợp để thưởng thức trong thời điểm nắng nóng giữa năm.

Chè được nấu từ đậu xanh đã xát vỏ, ninh mềm cùng đường phèn hoặc đường cát trắng, đôi khi thêm chút tinh dầu hoa bưởi hoặc lá dứa để tạo mùi thơm dịu nhẹ. Một số nơi còn biến tấu thêm bột sắn dây hoặc phổ tai để tăng độ sánh và hương vị.

Ngoài việc là món tráng miệng thanh nhẹ, chè đậu xanh còn mang ý nghĩa giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ tiêu hóa, phù hợp với tinh thần "diệt sâu bọ" trong ngày Tết Đoan Ngọ theo quan niệm dân gian.

Chè đậu xanh là món được nhiều gia đình lựa chọn để thêm vào mâm cúng Tết Đoan Ngọ

Đối với người dân miền Trung, các món chế biến từ thịt vịt như vịt nấu chao, bún măng vịt hay gỏi vịt thường xuất hiện trên mâm cơm vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Lý do không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn bởi theo quan niệm dân gian, thịt vịt có tính mát, giúp cơ thể giải nhiệt, rất phù hợp để dùng trong thời tiết oi bức giữa năm.

Hơn nữa, đây cũng là thời điểm vịt phát triển khỏe mạnh, thịt chắc, béo và ít mùi tanh, nên việc thưởng thức các món từ vịt không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng. Mỗi gia đình lại có cách chế biến riêng, từ món canh, món luộc đến món trộn, tạo nên sự phong phú và đậm đà trong ẩm thực Đoan Ngọ vùng miền.

Thịt vịt có tính mát, giúp cơ thể giải nhiệt

Chè trôi nước được làm từ bột nếp dẻo mịn bao lấy phần nhân đậu xanh tán nhuyễn và ngọt bùi. Viên chè sau khi được nắn tròn sẽ được luộc cho đến khi nổi lên, sau đó nấu cùng nước đường có thêm vài lát gừng tươi để tạo vị ấm nóng đặc trưng.

Không thể thiếu là lớp nước cốt dừa béo ngậy rưới lên trên cùng với mè rang hoặc đậu phộng giã nhỏ, tạo nên sự hòa quyện giữa ngọt, béo và chút cay dịu từ gừng. Chè trôi nước không chỉ ngon miệng mà còn tượng trưng cho sự tròn đầy, sum họp và mang theo lời chúc cho một năm sức khỏe, bình an trong văn hóa người Việt.

Chè trôi nước tượng trưng cho sự tròn đầy, sum họp

Bánh gio là món ăn quen thuộc được dùng trong Tết Đoan Ngọ ở miền Bắc, còn ở miền Nam thường gọi là bánh ú tro hay bánh tro. Loại bánh này gây ấn tượng bởi màu nâu trong đặc trưng và mùi thơm nhẹ, thoang thoảng vị tro nếp. Khi ăn, bánh thường được chấm với mật mía tạo nên hương vị hài hòa giữa thanh mát và ngọt ngào.

Theo quan niệm dân gian, bánh gio có tác dụng thanh nhiệt, giải độc nên rất thích hợp dùng vào thời điểm giữa năm khi thời tiết bắt đầu oi bức. Vì vậy, vào ngày Tết Đoan Ngọ, bánh gio được bày bán rộng rãi như một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực của người miền Bắc.

Theo quan niệm dân gian, bánh ú có tác dụng thanh nhiệt, giải độc

Người Việt có thói quen ăn xôi nếp cẩm với niềm tin giúp tiêu diệt “sâu bọ”, các loại ký sinh trong cơ thể. Nếp cẩm có tính ấm, dễ tiêu hoá, được xem là món ăn hỗ trợ làm sạch hệ tiêu hoá và tăng cường sức khoẻ trong tiết trời oi bức giữa năm. Đây là cách dân gian thanh lọc cơ thể đơn giản mà hiệu quả.

Xôi nếp cẩm có màu tím sẫm tự nhiên, hạt xôi dẻo bùi, thoảng hương thơm của nếp mới. Khi ăn kèm sữa chua, nước cốt dừa hoặc mè rang, vị béo ngậy hòa quyện cùng độ dẻo của nếp mang lại cảm giác vừa ngọt dịu vừa thanh mát. Món ăn tuy dân dã nhưng lại tinh tế, khiến ai từng nếm qua đều dễ xiêu lòng.

Ăn xôi nếp cẩm với niềm tin giúp tiêu diệt “sâu bọ”

Các loại trái cây thường được chọn trong ngày Tết Đoan Ngọ là các loại quả mùa hè như vải, mận, xoài, dưa hấu… để dâng cúng, không chỉ vì hương vị tươi ngon mà còn bởi ý nghĩa phong thủy và tâm linh.

Việc bày biện trái cây trong ngày này thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, đồng thời gửi gắm ước mong sức khỏe, bình an và một mùa màng bội thu. Trái cây còn mang biểu tượng cho sự sinh sôi, no đủ và viên mãn trong cuộc sống.

Trái cây mang biểu tượng cho sự sinh sôi, no đủ và viên mãn

Từ cơm rượu nếp, bánh gio, thịt vịt đến chè trôi nước hay xôi nếp cẩm, mỗi món ăn trong ngày Tết Đoan Ngọ đều mang theo những giá trị văn hóa, tâm linh và lợi ích sức khỏe sâu sắc. Dù bạn ở miền nào, những món ăn này không chỉ giúp xua tan cái nóng giữa năm mà còn thể hiện ước vọng một năm mạnh khỏe, bình an, trọn vẹn.

Đừng quên theo dõi Góc tư vấn của Điện Máy Chợ Lớn để biết thêm nhiều thông tin và kiến thức hữu ích bạn nhé!