Sinh trắc học là gì? Tìm hiểu về công nghệ xác thực thông minh của tương lai

Sinh trắc học đã trở thành một công cụ quan trọng trong đời sống cũng như nhiều lĩnh vực chủ chốt hiện nay. Vậy sinh trắc học là gì, hoạt động ra sao và tầm quan trọng của nó trong cuộc sống hiện đại như thế nào? Hãy cùng khám phá chi tiết qua bài viết dưới đây!

Sinh trắc học là gì?

Sinh trắc học (biometrics) là một lĩnh vực khoa học chuyên nghiên cứu về các đặc điểm sinh học và hành vi của con người nhằm xác thực và nhận diện danh tính. Những đặc điểm này có thể là vân tay, khuôn mặt, mống mắt, giọng nói hoặc thậm chí là cách chúng ta di chuyển, gõ bàn phím…

Xác nhận danh tính bằng sinh trắc học

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, sinh trắc học đã trở thành một công cụ quan trọng trong nhiều lĩnh vực từ bảo mật, y tế đến giáo dục và thương mại điện tử. Nhờ tính duy nhất và khó sao chép của các đặc điểm này, sinh trắc học được coi là một trong những phương pháp bảo mật tiên tiến và hiệu quả nhất hiện nay.

Giai đoạn bắt đầu (thế kỷ XIV - XIX)

Sinh trắc học có nguồn gốc từ rất sớm, các nghiên cứu về dấu vân tay có thể được tìm thấy trong các tài liệu lịch sử của Trung Quốc và Ấn Độ. Theo nhà thám hiểm và nhà văn người Tây Ban Nha Joao de Barros, các thương nhân Trung Quốc sử dụng dấu vân tay để giải quyết các giao dịch kinh doanh và các loại giấy tờ để xác thực chữ ký và danh tính. Điều này cũng tương tự với việc xác minh mua bán của người Ai Cập.

Năm 1684, giáo sư giải phẫu học người Ý Marcello Malpighi đã công bố nghiên cứu về cấu trúc của dấu vân tay, mô tả các đường vân trong da. Đây là một bước quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về đặc điểm sinh học này.

Marcello Malpighi - người đã nghiên cứu cấu trúc vân tay

Vào thế kỷ XVIII, các nhà khoa học và pháp y đã bắt đầu thử nghiệm các phương pháp khác nhau để nhận diện và xác thực cá nhân, mặc dù vẫn ở mức độ khá sơ khai và chưa được hệ thống hóa. Năm 1892, ngài Francis Galton và ngài Edward Henry phát triển hệ thống phân loại dấu vân tay, giúp cải thiện khả năng xác thực dựa trên các đặc điểm vân tay. Galton, một nhà di truyền học nổi tiếng, đã nghiên cứu sự di truyền của các đặc điểm vân tay.

Giai đoạn phát triển (thế kỷ XX)

Năm 1901, Alphonse Bertillon phát triển hệ thống phân loại hình thể cơ thể và áp dụng nó trong điều tra tội phạm, đây là một trong những ứng dụng đầu tiên của sinh trắc học trong lĩnh vực pháp lý. Trong thập niên 1960-1970, công nghệ sinh trắc học bắt đầu được cải thiện với sự phát triển của các thiết bị đo lường chính xác hơn. Công nghệ vân tay, mống mắt và giọng nói đã được nghiên cứu và ứng dụng trong các hệ thống bảo mật và nhận diện.

Giai đoạn hiện đại (thế kỷ XXI)

Ngày nay, sinh trắc học đã trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại. Các công nghệ sinh trắc học tiên tiến như nhận diện mống mắt, nhận diện khuôn mặt bằng trí tuệ nhân tạo và phân tích hành vi người dùng (ví dụ: cách gõ bàn phím), đã được triển khai rộng rãi, không chỉ trong an ninh mà còn trong các ứng dụng tiêu dùng hàng ngày như mở khóa điện thoại, xác thực giao dịch ngân hàng và kiểm soát truy cập.

Công nghệ sinh trắc học hiện đại

Với việc tăng cường bảo mật và yêu cầu quản lý danh tính trong nhiều lĩnh vực, sinh trắc học đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và đảm bảo an toàn trong môi trường số.

Thu thập dữ liệu sinh học

Sinh trắc học hoạt động bằng cách thu thập dữ liệu sinh học hoặc hành vi của một người, sau đó sử dụng dữ liệu này để tạo ra một "chữ ký" duy nhất mà không ai có thể sao chép. Các phương pháp thu thập dữ liệu phổ biến bao gồm quét vân tay, chụp hình khuôn mặt, quét mống mắt và ghi âm giọng nói. Những dữ liệu này được thu thập thông qua các thiết bị chuyên dụng như máy quét vân tay, camera hồng ngoại, microphone.

Thu thập dấu vân tay để tiến hành phân tích và xác thực

Phân tích và mã hóa dữ liệu

Sau khi thu thập, dữ liệu sinh học được phân tích và mã hóa thành các mẫu số học (templates) bằng các thuật toán phức tạp. Mỗi mẫu số học này đại diện cho một đặc điểm sinh học hoặc hành vi cụ thể và được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu. Các mẫu này có thể được mã hóa và bảo vệ bằng các phương pháp bảo mật để ngăn chặn truy cập trái phép.

So sánh và xác thực

Khi cần xác thực danh tính, hệ thống sinh trắc học sẽ thu thập lại dữ liệu sinh học từ người dùng và so sánh nó với mẫu số học đã lưu trữ trong cơ sở dữ liệu. Nếu các dữ liệu trùng khớp, hệ thống sẽ xác nhận danh tính của người dùng và cho phép họ truy cập vào dịch vụ hoặc thiết bị mong muốn.

>> Xem thêm: Tham khảo cách đặt CCCD đúng vị trí chip NFC để cập nhật sinh trắc học ngân hàng

Sinh trắc học theo đặc điểm sinh học

• Sinh trắc học vân tay: Đây là loại hình sinh trắc học phổ biến nhất, sử dụng dấu vân tay để xác thực danh tính. Dấu vân tay có cấu trúc độc đáo và không thay đổi theo thời gian, giúp đảm bảo tính chính xác cao trong việc nhận diện.
• Sinh trắc học khuôn mặt: Công nghệ này sử dụng hình ảnh khuôn mặt để xác thực danh tính. Hệ thống nhận diện khuôn mặt dựa trên các đặc điểm đặc trưng như khoảng cách giữa hai mắt, chiều dài mũi, và hình dạng cằm.
• Sinh trắc học mống mắt: Nhận diện mống mắt sử dụng hình ảnh của mống mắt để xác thực danh tính. Mống mắt có cấu trúc rất phức tạp và duy nhất, làm cho việc giả mạo trở nên khó khăn.
• Sinh trắc học giọng nói: Sử dụng các đặc điểm âm thanh trong giọng nói của một người để nhận diện và xác thực danh tính. Mỗi giọng nói có các đặc tính riêng biệt như tần số, cao độ, và nhịp điệu.

Sinh trắc học theo đặc điểm sinh học trên gương mặt

Sinh trắc học theo đặc điểm hành vi

• Nhận dạng gõ phím: Phương pháp này dựa trên kiểu cách và tốc độ gõ phím của một người. Hệ thống sẽ ghi nhận thời gian nhấn và thả phím, khoảng cách thời gian giữa các phím, và các tổ hợp phím thường được sử dụng. Mỗi người có một nhịp điệu và phong cách gõ phím riêng, giúp xác định danh tính một cách chính xác.
• Nhận dạng bước đi: Nhận dạng bước đi dựa vào các đặc điểm như dáng đi, nhịp điệu, và lực tác động của từng bước chân. Các cảm biến chuyển động và camera thường được sử dụng để thu thập dữ liệu về bước đi của người dùng.
• Nhận dạng chữ viết: Nhận dạng chữ viết tập trung vào việc phân tích các đặc điểm viết tay như áp lực, tốc độ, và thứ tự nét chữ. Mỗi người có một cách viết tay riêng biệt, và các công cụ kỹ thuật số có thể sử dụng các cảm biến để theo dõi và phân tích các đặc điểm này.
• Nhận dạng chuột: Nhận dạng chuột dựa trên cách một người di chuyển và sử dụng chuột máy tính, bao gồm tốc độ di chuyển, cách click chuột, và cách thực hiện các thao tác kéo-thả. Các hành vi này thường là duy nhất và có thể được theo dõi để xác định danh tính người dùng.

Sinh trắc học dựa trên dáng đi

Sinh trắc học đã trở thành một phần quan trọng trong nhiều lĩnh vực, góp phần nâng cao hiệu quả bảo mật, tối ưu hóa quy trình và cải thiện trải nghiệm người dùng. Dưới đây là tầm quan trọng của sinh trắc học:

Đảm bảo an ninh và bảo mật 

Sinh trắc học đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và thông tin nhạy cảm. Với khả năng nhận diện chính xác và khó bị giả mạo, sinh trắc học cung cấp một lớp bảo mật vững chắc hơn so với các phương pháp bảo mật truyền thống như mật khẩu hoặc mã PIN. Ví dụ, nhận diện khuôn mặt và dấu vân tay đã trở thành tiêu chuẩn trong việc bảo vệ điện thoại thông minh, hoặc xác thực sinh trắc học khi chuyển tiền,...

Xác thực sinh trắc học trong ứng dụng ngân hàng

Trong các cơ sở quan trọng như cơ quan chính phủ, phòng thí nghiệm, và nhà máy, sinh trắc học được sử dụng để kiểm soát truy cập vào các khu vực quan trọng, đảm bảo chỉ những người được ủy quyền mới có thể vào.

Tăng cường tiện ích cho người dùng

Sinh trắc học không chỉ an toàn mà còn tiện lợi. Người dùng không cần phải nhớ mật khẩu phức tạp hoặc mang theo các thiết bị xác thực. Chỉ cần một cái nhìn, một chạm, hoặc một câu nói, họ có thể truy cập vào các dịch vụ và thiết bị một cách nhanh chóng và dễ dàng.

Hỗ trợ phát triển công nghệ hiện đại

Sinh trắc học đang trở thành một phần quan trọng trong việc phát triển các thiết bị thông minh và trí tuệ nhân tạo. Các ứng dụng sinh trắc học không chỉ giúp tăng cường bảo mật mà còn cải thiện trải nghiệm người dùng, đóng góp vào sự phát triển của các công nghệ mới như nhà thông minh, ô tô tự lái, và robot.

Công nghệ sinh trắc học không tiếp xúc

Công nghệ sinh trắc học không tiếp xúc, như nhận diện khuôn mặt và giọng nói, đang ngày càng phổ biến do tính tiện lợi và khả năng giảm thiểu rủi ro lây nhiễm trong bối cảnh đại dịch và những lo ngại về sức khỏe công cộng. Những phương pháp này cho phép xác thực danh tính mà không cần phải tiếp xúc vật lý, giúp tăng cường trải nghiệm người dùng và bảo mật.

Công nghệ sinh trắc học không tiếp xúc

Tích hợp đa yếu tố

Xu hướng sử dụng sinh trắc học trong hệ thống xác thực đa yếu tố (Multi-Factor Authentication - MFA) ngày càng tăng. Thay vì chỉ dựa vào một phương pháp xác thực, các hệ thống hiện đại kết hợp nhiều yếu tố sinh trắc học (như dấu vân tay, nhận dạng khuôn mặt) với các yếu tố khác (như mật khẩu hoặc mã PIN) để tạo ra lớp bảo mật mạnh mẽ hơn. Điều này giúp ngăn chặn các hành vi gian lận và truy cập trái phép.

Các báo cáo về IoT từ các công ty như Cisco, Intel và các tổ chức nghiên cứu công nghệ đã đề cập đến xu hướng tích hợp sinh trắc học vào các thiết bị IoT (Internet of Things) để cải thiện bảo mật và tương tác thông minh. Ví dụ, các ngôi nhà thông minh có thể sử dụng nhận dạng khuôn mặt để mở cửa hoặc hệ thống điều khiển giọng nói để quản lý thiết bị trong nhà. Sự tích hợp này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn tăng cường mức độ bảo mật.

Phát triển công nghệ sinh trắc học hành vi

Công nghệ sinh trắc học hành vi đang trở nên phức tạp và chính xác hơn. Nhận dạng dựa trên hành vi như cách gõ phím, di chuyển chuột, hoặc cách đi bộ đang được nghiên cứu và phát triển mạnh mẽ. Những công nghệ này giúp nhận diện và xác thực người dùng dựa trên các hành vi duy nhất mà họ thực hiện, cung cấp thêm một lớp bảo mật mà khó có thể sao chép hay giả mạo.

Sinh trắc học kết hợp với AI

Các công ty công nghệ lớn như Google, Microsoft, IBM đang phát triển các nền tảng AI tích hợp công nghệ sinh trắc học. Sự kết hợp giữa sinh trắc học và trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra nhiều tiềm năng mới. AI có thể phân tích và học hỏi từ các mẫu sinh trắc học để cải thiện độ chính xác và tốc độ nhận diện. Công nghệ học máy cũng có thể giúp phát hiện các hành vi bất thường hoặc tiềm ẩn, từ đó cải thiện khả năng ngăn chặn các cuộc tấn công an ninh mạng.

>> Xem thêm: Cách xác thực sinh trắc học trong ứng dụng ngân hàng đơn giản, nhanh chóng

Sinh trắc học đang chứng tỏ vai trò ngày càng quan trọng trong cuộc sống hiện đại, không chỉ trong việc bảo mật và xác thực danh tính mà còn mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác như y tế, tài chính và các ứng dụng công nghệ thông minh. Trong tương lai, sinh trắc học sẽ tiếp tục là một lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng sôi động, mang lại nhiều cơ hội cũng như thách thức cho cả người sử dụng và các nhà phát triển. Việc hiểu rõ và sử dụng đúng đắn công nghệ này sẽ giúp chúng ta tận dụng tối đa lợi ích của nó, đồng thời bảo vệ quyền lợi và an toàn thông tin cá nhân trong kỷ nguyên số.

Mua sắm thả ga không sợ hớ giá tại Siêu Thị Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn

Siêu Thị Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn là địa chỉ bán hàng uy tín, chất lượng với đa dạng các loại mặt hàng khác nhau. Khi mua sắm tại đây, bạn sẽ nhận được ưu đãi giảm giá khủng cùng các phần quà tặng kèm giá trị. 

Đồng thời, siêu thị cũng mang đến cho khách hàng đa dạng các tiện ích hấp dẫn như hỗ trợ trả góp 0% lãi suất, hỗ trợ giao hàng miễn phí tận nơi, chính sách bảo hành chính hãng, chính sách đổi trả trong vòng 35 ngày,... Còn chần chờ gì nữa mà không đến các chi nhánh gần nhất hoặc đặt hàng online ngay hôm nay.

Cùng tham khảo thêm một số sản phẩm sale HOT tại Siêu Thị Điện Máy Nội Thất Chợ Lớn nhé!