Mindset là gì? Sự hình thành và phát triển mindset hiệu quả

Trong thời buổi hiện nay, Mindset là một trong những yếu tố quyết định sự thành công và phát triển của con người. Vậy Mindset là gì? Làm thế nào để rèn luyện Mindset hiệu quả? Hãy cùng theo dõi ngay bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé!

Mindset là mô hình tư duy giúp bạn định hướng bản thân, nhìn nhận thế giới quan và đưa ra cách xử lý các vấn đề trong cuộc sống một cách hiệu quả nhất. Tư duy này bao gồm quá trình từ cảm xúc, suy nghĩ cho đến hành động thực tế. Trong đó, niềm tin và thái độ là hai yếu tố quan trọng liên quan trực tiếp đến mindset của mỗi người. 

Sau khi hiểu Mindset là gì, bạn cần nắm rõ sự hình thành tư duy trong mỗi người. Thực tế, Mindset được hình thành từ hai yếu tố sau đây:

Theo một nghiên cứu của Tiến sĩ Carol Dweck, trẻ em có các cách cư xử khác nhau dựa vào từng lời khen mà chúng nhận được. Điều này có nghĩa việc khen ngợi sẽ gửi thông điệp đến tư duy của bọn trẻ rằng chúng có khả năng làm được điều đó. Chẳng hạn, khi nhận được lời khen vì sự thông minh thì trẻ sẽ dễ phát huy tư duy cố định. Còn nếu khen ngợi vì sự nỗ lực thì chúng sẽ phát huy tư duy phát triển.

Gắn mác là việc gán các đặc điểm của con người dựa vào khuôn mẫu hoặc sự liên kết giữa các yếu tố khác nhau, từ đó hình thành tư duy cố định và tư duy phát triển. Ví dụ, nếu bạn có định kiến con gái giỏi văn còn con trai giỏi võ thì sẽ tư duy cố định về khả năng mà mình có thể làm được. Hoặc khi bạn gắn mác con cái của mình phải học giỏi thì trẻ sẽ cảm thấy áp lực và có thể sợ hãi khi đối mặt với thử thách.

Sự gắn mác có thể tạo thành tư duy cố định hoặc tư duy phát triển trong mỗi con người.

Tiến sĩ Carol Dweck đã nghiên cứu và chỉ ra rằng có hai loại Mindset chính, bao gồm:

Fixed Mindset (tư duy cố định) là những người quan niệm rằng khả năng của con người sẽ luôn cố định. Ưu điểm của Mindset này là họ sẽ dùng năng lực của mình để áp dụng vào cuộc sống. Tuy nhiên, họ cho rằng sự thông minh và năng lực của mình là yếu tố bẩm sinh, không thể thay đổi. Do đó, họ thường có xu hướng lẩn tránh những thách thức, sợ thất bại và không dám đối mặt với điều tiêu cực. Khi gặp khó khăn, họ cảm thấy bất lực và muốn bỏ cuộc vì nghĩ rằng bản thân không thể vượt qua.

Tư duy cố định cản trở quá trình phát triển trong học tập và công việc. Họ luôn nghĩ rằng không thể cải thiện năng lực của bản thân, từ đó ít có động lực để học hỏi kiến thức và trau dồi kỹ năng. Ngoài ra, họ thường có những suy nghĩ tiêu cực như tự ti, lo lắng, thất vọng, đánh giá thấp bản thân dẫn đến nguy cơ cao mắc các bệnh về sức khỏe và tinh thần.

Ngược lại với Fixed Mindset, Growth Mindset (tư duy phát triển) là những người có suy nghĩ tích cực, luôn đánh giá khả năng và tiềm năng của bản thân để thực hiện các mục tiêu học hỏi, phát triển mỗi ngày. Họ tin rằng năng lực của bản thân có thay đổi nếu nỗ lực học hỏi và trải nghiệm. Đồng thời, họ xem những thất bại và thử thách là cơ hội để phát triển bản thân.

Thay vì chỉ quan tâm kết quả cuối cùng, họ còn tập trung vào quá trình học hỏi và cải thiện kỹ năng. Họ sẵn sàng thử nghiệm, tìm kiếm cách tiếp cận mới và thay đổi phương pháp để vượt qua mọi khó khăn. Điều này giúp họ đạt được nhiều thành tích cao trong cuộc sống. Tuy nhiên, bạn cần dành nhiều thời gian để luyện tập lâu dài mới có thể sở hữu tư duy này.

Fixed Mindset là tư duy cố định nên hoàn toàn trái ngược với tư duy phát triển của Growth Mindsets.

Nếu chưa viết vai trò của Mindset là gì thì nó đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành công của mỗi con người trong cuộc sống, bao gồm:

• Liên quan đến cách nhìn nhận thế giới: Người có mindset tích cực sẽ nhìn nhận mọi thứ tốt đẹp và tin tưởng vào năng lực của bản thân. Còn người có mindset tiêu cực sẽ dễ dàng từ bỏ khi đối mặt với thử thách mới.

• Liên quan đến cách hành động: Người có tư duy phát triển luôn có xu hướng sẵn sàng học hỏi, rèn luyện, trải nghiệm để vượt qua khó khăn. Người có tư duy cố định sẽ không tin tưởng vào năng lực của bản thân, từ đó sợ hãi và dễ dàng bỏ cuộc khi gặp thách thức.

• Liên quan đến kết quả: Người có mindset tích cực thường thành công trong cuộc sống nhờ những nỗ lực của họ. Còn người theo mindset tiêu cực dễ gặp thất bại và bỏ cuộc khi gặp khó khăn.

Để bản thân phát triển và tiến bộ mỗi ngày, bạn cần dành thời gian rèn luyện thông qua một số cách như:

• Tập trung vào quá trình: Với Growth Mindset, bạn cần quan tâm những gì mình làm được trong quá trình thực hiện nay vì chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng. Điều này giúp bạn tôn trọng những bài học quý giá mà mình có được khi làm việc.

• Học cách dùng từ “chưa”: Thay vì dùng từ “không”, bạn hãy sử dụng từ “chưa” làm được để hướng bản thân đến những suy nghĩ tích cực rằng mình có thể vượt qua nếu cố gắng học hỏi và rèn luyện.

• Phản biện và lắng nghe: Việc phản biện sẽ giúp bạn chia sẻ suy nghĩ của mình với người khác. Sau đó, bạn nên lắng nghe những lời góp ý của mọi người và rút kinh nghiệm để có những thay đổi tích cực, giúp bản thân phát triển tốt hơn mỗi ngày. 

• Tiếp thu điều mới: Việc học hỏi và trau dồi kiến thức cũng như kỹ năng mới là vô cùng cần thiết. Nó giúp bạn hoàn thiện bản thân, tin tưởng nỗ lực và kết quả mình sẽ đạt được khi cố gắng.

• Tập suy nghĩ tích cực: Bạn nên chuyển dần những suy nghĩ tiêu cực sang hướng tích cực hơn. Khi đối mặt với thử thách, bạn hãy vui vẻ đón nhận và cho rằng đây là cơ hội để mình phát triển bản thân.

• Rèn luyện từ từ: Thay vì vội vàng, bạn cần nhiều thời gian để thay đổi bản thân theo từng bước nhỏ, từ đó dần dần sẽ rèn luyện được mindset cho riêng mình.

Bạn nên cố gắng suy nghĩ tích cực và tin vào khả năng của bản thân để ngày càng phát triển tốt hơn.

Bài viết trên đã giải đáp Mindset là gì cùng tầm quan trọng và phương pháp để rèn luyện tư duy. Việc xây dựng Mindset thành công sẽ giúp bạn phát triển bản thân, từ đó tốt hơn mỗi ngày nên hãy cố gắng rèn luyện nhé!