Bậc tam cấp là gì? Ý nghĩa trong phong thủy và cách tính chuẩn

Trong kiến trúc truyền thống của Việt Nam, "bậc tam cấp" không chỉ là một phần cấu trúc đơn thuần của công trình mà còn ẩn chứa những ý nghĩa sâu sắc về phong thủy và văn hóa. Được xem là cầu nối giữa không gian bên trong ngôi nhà và sân vườn bên ngoài, bậc tam cấp đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự hài hòa, tiện nghi và thu hút vượng khí cho gia chủ.

Bài viết này sẽ đi sâu tìm hiểu khái niệm bậc tam cấp là gì, ý nghĩa phong thủy và hướng dẫn chi tiết về cách tính toán số bậc chuẩn xác để mang lại may mắn và thịnh vượng. Cùng Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn khám phá nhé!

Bậc tam cấp

Bậc tam cấp là cách gọi phổ biến dùng để chỉ hệ thống các bậc thềm được xây dựng phía trước ngôi nhà, có chức năng kết nối mặt sân với nền nhà hoặc hiên nhà. Sở dĩ có tên gọi "tam cấp" bởi trong quan niệm dân gian, ba bậc này tượng trưng cho ba yếu tố cơ bản của vũ trụ: Thiên (Trời), Địa (Đất) và Nhân (Con người). Đây là biểu hiện của triết lý "Thiên - Địa - Nhân" trong phương diện kiến trúc, nhấn mạnh sự hòa hợp giữa con người với tự nhiên và vũ trụ.

Bậc tam cấp là các bậc thềm được xây dựng phía trước ngôi nhà

Tuy nhiên, trên thực tế, số lượng bậc tam cấp có thể không dừng lại ở con số ba. "Tam cấp" ở đây mang ý nghĩa là một hệ thống các cấp độ, chứ không nhất thiết chỉ số lượng của các bậc thang. Tùy thuộc vào độ cao của nền nhà và tổng thể kiến trúc, số bậc tam cấp có thể được điều chỉnh linh hoạt để đảm bảo tính thẩm mỹ, tiện lợi nhưng vẫn tuân thủ các nguyên tắc phong thủy.

Bậc tam cấp không chỉ có vai trò về mặt công năng là giúp việc di chuyển lên xuống trở nên dễ dàng, mà còn góp phần tạo điểm nhấn kiến trúc, làm tăng vẻ bề thế và sang trọng cho ngôi nhà. Vật liệu xây dựng bậc tam cấp cũng rất đa dạng, từ gạch, đá tự nhiên đến bê tông ốp lát, mỗi loại mang lại một vẻ đẹp và phong cách riêng.

Chúng ta đã hiểu rõ bậc tam cấp là gì, vậy kết cấu này có ý nghĩa gì trong quá tình xây dựng và thiết kế một công trình? Vai trò và ý nghĩa của bậc tam cấp chủ yếu thể hiện trên hai phương diện sau:

Trên phương diện kiến trúc, bậc tam cấp đóng nhiều vai trò quan trọng như:

• Kết nối không gian: Bậc tam cấp là yếu tố dùng để kết nối, chuyển tiếp giữa không gian sân vườn và không gian nội thất. Nó tạo ra một "ngưỡng cửa" rõ ràng, định hình ranh giới giữa bên trong và bên ngoài nhưng vẫn đảm bảo sự liền mạch, thống nhất.
• Tăng tính thẩm mỹ: Hệ thống bậc tam cấp được thiết kế tinh tế sẽ góp phần tôn lên vẻ đẹp của ngôi nhà, tạo điểm nhấn ấn tượng cho mặt tiền và thể hiện được phong cách của gia chủ. Chiều rộng, chiều cao và vật liệu của bậc tam cấp đều có thể ảnh hưởng đến kiến trúc tổng thể của công trình.

Bậc tam cấp góp phần làm tăng tính thẩm mỹ cho ngôi nhà

Trong phong thủy, bậc tam cấp mang nhiều ý nghĩa, ảnh hưởng trực tiếp đến vượng khí và tài lộc của gia chủ:

• Thiên - Địa - Nhân: Như đã đề cập, ba bậc tượng trưng cho Trời - Đất - Con người, thể hiện sự hòa hợp và cân bằng trong vũ trụ. Việc thiết kế đúng cách sẽ giúp ngôi nhà hấp thụ năng lượng tốt từ vũ trụ, mang lại bình an và may mắn.
• Sinh - Lão - Bệnh - Tử: Đây là một quy luật phổ biến được áp dụng trong việc tính toán số bậc thang nói chung và bậc tam cấp nói riêng. Vòng tuần hoàn "Sinh - Lão - Bệnh - Tử" được lặp lại, trong đó bậc "Sinh" mang ý nghĩa khởi đầu tốt đẹp, sinh sôi nảy nở.
• Đón tài lộc, vượng khí: Bậc tam cấp được xem là nơi đón luồng khí vào nhà. Thiết kế bậc chuẩn phong thủy sẽ giúp dẫn dắt vượng khí vào không gian sống, hóa giải sát khí, từ đó mang lại tài lộc, sức khỏe và thịnh vượng cho các thành viên trong gia đình.
• Gia đạo an toàn và ổn định: Trong phong thủy, sự ổn định, vững chắc của bậc tam cấp cũng thể hiện sự ổn định và vững chắc của gia đạo, sự nghiệp.

Việc tính toán số bậc tam cấp theo phong thủy sao cho chuẩn xác là vô cùng quan trọng, giúp đảm bảo ngôi nhà không chỉ đẹp mà còn hợp mệnh, mang lại may mắn cho gia chủ. Hai quy luật chính thường được áp dụng khi trong việc tính toán này là “Tam Sinh” và “Sinh - Lão - Bệnh - Tử”.

Quy luật Tam Sinh dựa trên ý nghĩa của ba yếu tố Thiên - Địa - Nhân. Theo đó, số bậc tam cấp thường được xây dựng phổ biến là 3 bậc thang để đại diện cho 3 yếu tố này. Đây là cách tính đơn giản và được nhiều gia đình lựa chọn vì tính biểu tượng cao.

• Bậc 1 (Thiên): Tượng trưng cho Trời, biểu thị sự khởi đầu, những điều lớn lao, rộng mở.
• Bậc 2 (Địa): Tượng trưng cho Đất, biểu thị sự vững chãi, nền tảng, sự nuôi dưỡng.
• Bậc 3 (Nhân): Tượng trưng cho Con người, biểu thị sự hiện diện, trung tâm, sự hòa hợp.

Khi chỉ có 3 bậc, việc di chuyển cũng thuận tiện và an toàn hơn, đặc biệt đối với người già và trẻ nhỏ.

Cách tính bậc tam cấp theo quy luật Tam sinh

Đây cũng là quy luật phổ biến trong cách tính bậc tam cấp theo phong thủy, đồng thời còn có thể áp dụng khi cần tính số bậc thang trong nhà. Quy luật này dựa trên chu kỳ 4 trạng thái của một đời người: Sinh (sinh ra), Lão (già đi), Bệnh (ốm đau) và Tử (chết đi). Khi tính số lượng bậc, người ta thường đếm các bậc theo thứ tự này, bậc cuối cùng (bậc mà bạn đặt chân lên khi kết thúc chuỗi bậc) phải rơi vào cung "Sinh" để mang lại may mắn, sức khỏe và tài lộc.

Để đạt được điều này, người ta sẽ đếm các bậc theo chu kỳ 4 chữ Sinh - Lão - Bệnh - Tử lặp đi lặp lại, ví dụ như:

• Bậc 1: Sinh
• Bậc 2: Lão
• Bậc 3: Bệnh
• Bậc 4: Tử
• Bậc 5: Sinh (bắt đầu lại chu kỳ)
• Bậc 6: Lão
• Bậc 7: Bệnh
• Bậc 8: Tử
• Bậc 9: Sinh (bắt đầu lại chu kỳ)
• ... và cứ thế tiếp tục.

Như vậy, người ta thường chọn số bậc là 1, 5, 9,... vì số lượng bậc này sẽ rơi vào cung Sinh.

Cách tính bậc tam cấp theo quy luật Sinh - Lão - Bệnh - Tử

Lưu ý quan trọng khi áp dụng quy luật Sinh - Lão - Bệnh - Tử cho bậc tam cấp:

• Khoảng cách giữa sân và nền nhà: Điều quan trọng nhất khi xác định số bậc là độ cao chênh lệch giữa mặt đất của sân và hiên hoặc nền nhà. Nếu độ chênh lệch lớn thì bạn cần xây nhiều bậc hơn để đảm bảo an toàn.
• Tổng số bậc: Khi áp dụng quy luật Sinh - Lão - Bệnh - Tử, bạn cần xem xét tổng số bậc từ mặt sân lên đến sàn nhà (tức là bao gồm cả bậc tam cấp và có thể cả bậc thềm nếu có).
• Tính linh hoạt: Mặc dù quy luật phong thủy quan trọng, nhưng cũng cần cân nhắc đến yếu tố thực tế như chiều cao mỗi bậc, tính tiện lợi khi sử dụng và sự hài hòa với tổng thể kiến trúc. Chiều cao mỗi bậc thường dao động từ 15 - 18cm để đảm bảo việc đi lại thoải mái.

Ngoài cách tính bậc tam cấp theo phong thủy thì một số yếu tố khác cũng cần được xem xét để bạn thiết kế được bậc tam cấp vừa đẹp, vừa hợp phong thủy như sau:

Kích thước bậc:

• Chiều cao: Mỗi bậc thường cao từ 15cm đến 18cm. Đây là chiều cao lý tưởng để người dùng bước lên xuống một cách thoải mái, không quá mỏi hoặc gây hụt chân.
• Chiều rộng (bề mặt bước): Khoảng 25cm đến 30cm để đảm bảo đủ chỗ đặt cả bàn chân khi bước.
• Chiều dài: Tùy thuộc vào chiều rộng của cửa chính và mặt tiền nhà.

Vật liệu:

• Đá tự nhiên: Granite hoặc đá cẩm thạch là lựa chọn phổ biến khi xây bậc tam cấp vì có độ bền cao, chống trơn trượt tốt, dễ vệ sinh và mang lại vẻ sang trọng.
• Gạch ốp lát: Đa dạng về mẫu mã, màu sắc, chi phí hợp lý. Bạn có thể chọn loại gạch có độ nhám để chống trơn trượt tốt hơn.
• Bê tông mài hoặc bê tông trần: Phù hợp với phong cách kiến trúc hiện đại, tối giản.

Màu sắc và họa tiết: Nên chọn màu sắc hài hòa với tổng thể ngôi nhà. Tránh các màu quá chói hoặc quá tối, gây cảm giác nặng nề. Họa tiết đơn giản, tinh tế sẽ giúp bậc tam cấp không bị lỗi thời.

Chiếu nghỉ (nếu có): Đối với những hệ thống bậc tam cấp dài hoặc có độ dốc lớn, việc bố trí chiếu nghỉ sẽ giúp việc đi lại an toàn và thoải mái hơn.

Ánh sáng: Có thể sử dụng thêm đèn âm sàn, đèn trụ nhỏ hoặc đèn treo tường để đảm bảo đủ ánh sáng cho khu vực bậc tam cấp vào buổi tối.

Có thể sử dụng thêm đèn để đảm bảo đủ ánh sáng cho khu vực bậc tam cấp vào buổi tối

Bậc tam cấp không chỉ là một cấu trúc phụ trợ mà là một phần quan trọng, mang ý nghĩa sâu sắc trong kiến trúc nhà ở Việt Nam. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và toàn diện nhất về bậc tam cấp là gì, cách tính bậc tam cấp theo phong thủy để giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn trong việc thiết kế, xây dựng ngôi nhà mơ ước của mình.