Vì sao Tết Trung Thu là Tết Thiếu Nhi trong văn hóa Việt Nam?

Tết Trung thu ở Việt Nam từ lâu được gọi là Tết Thiếu Nhi, bởi ngày lễ này gắn liền với niềm vui tuổi thơ qua rước đèn, phá cỗ, múa lân và những món quà ý nghĩa. Bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu vì sao rằm tháng Tám trở thành ngày hội của trẻ em và ý nghĩa văn hóa đặc biệt ẩn sau tên gọi ấy.

Tết Trung thu là Tết Thiếu Nhi trong văn hóa Việt Nam

Ngày nay, Tết Trung thu ở Việt Nam được nhắc đến nhiều với tên gọi gần gũi là Tết Thiếu nhi hay Tết Đoàn viên, bởi những giá trị tinh thần sâu sắc mà dịp lễ này mang lại. Theo phong tục truyền thống, các gia đình sẽ bày mâm cỗ đầy đủ bánh trái để dâng cúng tổ tiên, sau đó quây quần bên nhau, cùng phá cỗ và ngắm trăng rằm.

Đây cũng là dịp để con cháu thể hiện lòng biết ơn, kính trọng đối với ông bà, cha mẹ qua những món quà nhỏ hay lời chúc thân tình. Với trẻ em, Trung thu thực sự là ngày hội lớn khi các em được nhận quà, rước đèn, phá cỗ, xem múa lân và hòa mình vào không khí rộn ràng, tràn đầy niềm vui tuổi thơ.

Tết Trung thu là ngày hội các em được nhận quà, rước đèn, xem lân

Tương truyền vào một đêm rằm tháng Tám, vua Đường Minh Hoàng (713–741) dạo chơi trong Ngự Uyển, ngắm trăng sáng vằng vặc. Tại đây, ông gặp một đạo sĩ và được đưa lên cung trăng. Trước cảnh sắc huyền ảo cùng điệu múa, tiếng hát của tiên nữ, nhà vua say mê quên cả thời gian. Khi trở về, lòng ông vẫn vương vấn nên hằng năm đều cho tổ chức rước đèn, bày tiệc dưới trăng để nhớ lại kỷ niệm kỳ diệu ấy.

Có truyền thuyết khác kể rằng rằm tháng Tám chính là sinh nhật của Đường Minh Hoàng, vì vậy triều đình ra lệnh dân chúng treo đèn, bày cỗ chúc thọ. Từ đó, phong tục rước đèn, ăn bánh, tụ họp vui chơi dưới trăng vào dịp Trung thu được duy trì và lan truyền rộng rãi trong dân gian. Từ phong tục này, tập quán rước đèn, xem lân dần trở thành nét văn hóa gắn liền với trẻ em.

Một giai thoại Trung thu gắn liền với vợ chồng Hậu Nghệ và Hằng Nga. Tương truyền, khi mười người con trai của Ngọc Hoàng biến thành mười mặt trời, đốt cháy muôn loài, Hậu Nghệ đã dùng cung bắn hạ chín mặt trời, giữ lại một để soi sáng nhân gian. Nhờ công lao ấy, chàng được ban tặng viên thuốc trường sinh.

Hậu Nghệ đem thuốc về và dặn vợ cất giữ, nhưng trong lúc vắng nhà, Hằng Nga vô tình uống phải. Nàng lập tức bay lên cung trăng, vĩnh viễn xa chồng. Thương nhớ vợ, Hậu Nghệ xây cung điện “Dương” trên mặt trời, còn Hằng Nga ở cung “Âm” trên mặt trăng.

Từ đó, mỗi dịp rằm tháng Tám, dân gian lại kể chuyện Hằng Nga và ngắm trăng sáng để tưởng nhớ. Dần dần, phong tục rước đèn, phá cỗ, ca hát dưới trăng ra đời, trở thành niềm vui tuổi thơ.

Trung thu gắn liền với sự tích vợ chồng Hậu Nghệ và Hằng Nga

Ở Việt Nam, câu chuyện về Hằng Nga gắn liền với chú Cuội. Tương truyền, Hằng Nga – tiên nữ xinh đẹp, yêu trẻ nhỏ, thường xuống trần gian vui đùa cùng các em. Một lần Ngọc Hoàng mở cuộc thi “Làm bánh ngày rằm”, nàng nhờ Cuội chỉ cách. Cuội bảo cứ trộn mọi nguyên liệu rồi đem nướng, lạ thay bánh ra thơm ngon, trẻ con đều thích.

Hằng Nga mang bánh dự thi và đoạt giải, từ đó gọi là “bánh Trung thu”. Nhưng vì Cuội không muốn xa nàng, chàng nắm tay Hằng Nga và bị cuốn cả với cây đa lên cung trăng. Từ ấy, vào mỗi rằm tháng Tám, người ta tin Hằng Nga và Cuội lại được xuống vui chơi cùng thiếu nhi, và ngày đó trở thành Tết Trung Thu.

Trong không khí rộn ràng của Tết Trung thu, trẻ em trên khắp mọi miền đều háo hức tham gia các hoạt động truyền thống đầy ý nghĩa:

Đây là hoạt động quen thuộc và được mong chờ nhất của trẻ nhỏ. Vào đêm rằm, các em cầm những chiếc đèn lồng nhiều màu sắc, đủ hình dạng như ngôi sao, cá chép hay thỏ ngọc rồi đi dạo quanh phố phường, xóm làng.

Hình ảnh đoàn rước đèn lung linh dưới ánh trăng rằm đã trở thành biểu tượng gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ.

Rước đèn Trung thu – hoạt động tuổi thơ rực rỡ đêm rằm

Không khí Trung thu sẽ thiếu trọn vẹn nếu vắng đi tiếng trống rộn ràng và những màn múa lân sôi động. Những chú lân nhiều màu sắc mang đến sự náo nhiệt và theo quan niệm dân gian còn tượng trưng cho may mắn, bình an.

Với trẻ em, được xem múa lân hay thậm chí trực tiếp tham gia vào đội múa là một trải nghiệm hào hứng và đáng nhớ.

Múa lân Trung thu: Niềm vui rộn ràng của trẻ em

Trung thu cũng là dịp để trẻ em nghe lại những câu chuyện dân gian như sự tích chú Cuội, chị Hằng hay các truyền thuyết về cung trăng. Bên cạnh đó, các trò chơi tập thể như kéo co, ô ăn quan, nhảy dây hay hát đồng dao được tổ chức, vừa mang đến tiếng cười rộn ràng, vừa giúp trẻ thêm hiểu biết về văn hóa dân tộc.

Ngoài việc rước đèn, trẻ em còn được tham gia làm đèn lồng thủ công bằng giấy, tre hay nhựa. Tự tay tạo nên chiếc đèn nhiều màu sắc không chỉ đem lại niềm vui mà còn khơi gợi óc sáng tạo, sự khéo léo.

Khi màn đêm buông xuống, được cùng nhau thắp sáng và rước những chiếc đèn tự làm dưới ánh trăng rằm là trải nghiệm khó quên của tuổi thơ.

Các em nhỏ làm và trang trí đèn lồng trong Tết Trung thu

Sau khi ngắm trăng, mọi người quây quần bên mâm cỗ gồm bánh Trung thu, trái cây và nhiều loại kẹo ngọt. Đây là khoảnh khắc trẻ em háo hức nhất, khi được thưởng thức chiếc bánh nướng, bánh dẻo trong không khí ấm áp của gia đình.

Phá cỗ đêm rằm và niềm vui sum vầy trong Tết Trung thu

Tết Trung thu vốn được xem là Tết Thiếu Nhi, gắn liền với niềm vui, ký ức tuổi thơ và tinh thần đoàn viên. Dù thời gian có đổi thay, rằm tháng Tám vẫn là dịp để gia đình quây quần, thưởng thức bánh, ngắm trăng và lưu giữ những giá trị văn hóa bền vững. Nếu muốn bỏ túi thêm nhiều bí quyết hay cho mùa Trung thu và các dịp lễ khác,đừng quên theo dõi chuyên mục Kinh nghiệm của Siêu Thị Điện Máy - Nội Thất Chợ Lớn.

Bên cạnh đó, mâm cỗ Trung thu thường có nhiều loại bánh, trái cây và nước ngọt. Để bảo quản thực phẩm luôn tươi ngon và sẵn sàng cho ngày hội trăng rằm, gia đình có thể tham khảo các mẫu tủ lạnh dung tích lớn, tiết kiệm điện tại đây: