Điểm ưu tiên, điểm khuyến khích là gì? Cách tính điểm ưu tiên 2025

Điểm ưu tiên, điểm khuyến khích được cộng dựa trên khu vực, đối tượng đặc biệt hoặc thành tích học tập và hoạt động của thí sinh. Bài viết này sẽ giải thích rõ về điểm ưu tiên, điểm khuyến khích là gì, đối tượng nào được hưởng và cách tính điểm chính xác trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Điểm ưu tiên và điểm khuyến khích là gì?

Điểm ưu tiên là một hình thức cộng điểm được áp dụng nhằm hỗ trợ thí sinh thuộc các nhóm đối tượng đặc biệt theo quy định của Nhà nước. Mức điểm này sẽ được cộng trực tiếp vào tổng điểm thi thực tế của thí sinh và được xem là một trong những yếu tố quan trọng để các cơ sở giáo dục xét tuyển.

Tuy nhiên, không phải thí sinh nào cũng được hưởng điểm ưu tiên, chỉ những trường hợp đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định pháp luật hoặc nằm trong khu vực được xếp loại ưu tiên mới được áp dụng.

Điểm khuyến khích là điểm cộng dành cho các thí sinh có thành tích trong các hoạt động, kỳ thi văn hóa, thể thao, hoặc rèn luyện theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc các cơ quan chuyên môn tổ chức.

Mức điểm này nhằm ghi nhận nỗ lực và kết quả tích cực của thí sinh trong quá trình học tập và rèn luyện. Tùy thuộc vào từng loại hình tốt nghiệp và thành tích đạt được, điểm khuyến khích sẽ có mức cộng khác nhau. Đặc biệt, nếu thí sinh có nhiều giấy chứng nhận hợp lệ để được cộng điểm khuyến khích thì cũng chỉ được hưởng tối đa 4,0 điểm.

Điểm ưu tiên và điểm khuyến khích được cộng trong xét điểm tốt nghiệp

Cộng điểm ưu tiên theo khu vực

Theo quy định mới nhất trong công tác tuyển sinh đại học năm 2025, thí sinh sẽ được cộng điểm ưu tiên dựa trên khu vực nơi học tập và sinh sống trong thời gian học THPT. Cụ thể:

• Khu vực 1 (KV1): Thí sinh thuộc các xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số hoặc nằm trong danh sách xã an toàn khu thuộc chương trình 135 theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ sẽ được cộng 0,75 điểm.
• Khu vực 2 nông thôn (KV2-NT): Những thí sinh học tại các địa bàn không thuộc KV1, KV2 hoặc KV3 được cộng 0,5 điểm.
• Khu vực 2 (KV2): Bao gồm các huyện, thị xã thuộc thành phố trực thuộc tỉnh hoặc trực thuộc Trung ương, ngoại trừ các khu vực đã được xếp vào diện KV1. Thí sinh ở khu vực này được cộng 0,25 điểm.
• Khu vực 3 (KV3): Là khu vực nội thành, bao gồm các quận trung tâm của các thành phố trực thuộc Trung ương. Thí sinh thuộc khu vực này không được cộng điểm ưu tiên.

Thí sinh sẽ được cộng điểm ưu tiên dựa trên khu vực nơi học tập

Cộng điểm ưu tiên theo đối tượng chính sách

Nhóm ƯT1 (ưu tiên 1) sẽ được cộng 2 điểm, bao gồm các đối tượng:

• Công dân Việt Nam là người dân tộc thiểu số, có thời gian sinh sống và học tập tại khu vực 1 (KV1) từ 18 tháng trở lên trong thời gian học THPT hoặc trung cấp.
• Công nhân trực tiếp sản xuất có thâm niên làm việc ít nhất 5 năm, trong đó tối thiểu 2 năm đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp tỉnh và có giấy khen xác nhận.
• Thương binh, bệnh binh, hoặc những người có giấy tờ xác nhận được hưởng chính sách như thương binh.
• Sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ trong lực lượng Công an nhân dân đã phục vụ ít nhất 12 tháng tại KV1, hoặc 18 tháng tại các khu vực khác, hoặc đã hoàn thành nghĩa vụ theo quy định.
• Con của thương binh, liệt sĩ; con của người từng tham gia kháng chiến và bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học với tỷ lệ suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; hoặc con của người bị dị tật do phơi nhiễm hóa chất và đang nhận trợ cấp hằng tháng.
• Con của những cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân hoặc Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến.

Nhóm ƯT2 (ưu tiên 2) sẽ được cộng 1 điểm, bao gồm các đối tượng:

• Thanh niên xung phong đã được cử đi học.
• Sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ trong Công an nhân dân đang tại ngũ, có thời gian phục vụ đủ 12 tháng ở KV1 hoặc 18 tháng ở khu vực khác.
• Chỉ huy trưởng, chỉ huy phó Ban chỉ huy quân sự cấp xã; trưởng thôn, trung đội trưởng dân quân tự vệ; hoặc dân quân tự vệ đã thực hiện nghĩa vụ tối thiểu 12 tháng và đăng ký dự tuyển vào ngành Quân sự cơ sở. Điểm cộng chỉ được áp dụng nếu đăng ký xét tuyển trong vòng 18 tháng kể từ ngày xuất ngũ.
• Công dân người dân tộc thiểu số nhưng cư trú ngoài khu vực quy định của nhóm ƯT1.
• Người khuyết tật nặng có giấy xác nhận của cơ quan chức năng.
• Giáo viên đã có ít nhất 3 năm công tác tại cơ sở giáo dục và đăng ký xét tuyển vào ngành sư phạm.
• Y tá, hộ lý, điều dưỡng viên, dược tá,... có bằng trung cấp và đã công tác tối thiểu 3 năm, đăng ký vào các ngành phù hợp với chuyên môn.

Cộng điểm ưu tiên theo đối tượng chính sách

Diện 1: Thành tích học sinh giỏi văn hóa lớp 12

• Thí sinh đạt giải nhất, nhì, ba cấp quốc gia hoặc giải nhất cấp tỉnh: Được cộng 2,0 điểm.
• Nếu đạt giải khuyến khích cấp quốc gia hoặc giải nhì cấp tỉnh: được cộng 1,5 điểm.
• Đối với giải ba cấp tỉnh: được cộng 1,0 điểm.

Diện 2: Thành tích trong các kỳ thi kỹ năng, thể thao, văn nghệ,...

Áp dụng cho thí sinh có giải cá nhân hoặc đồng đội trong các cuộc thi như: thí nghiệm – thực hành các môn Lý, Hóa, Sinh; thể thao; văn nghệ; quốc phòng an ninh; viết thư quốc tế; cuộc thi khoa học kỹ thuật,... tổ chức từ cấp tỉnh trở lên.

• Đạt giải nhất, nhì, ba cấp quốc gia, giải nhất cấp tỉnh, hoặc Huy chương Vàng: cộng 2,0 điểm.
• Đạt giải khuyến khích cấp quốc gia, giải nhì cấp tỉnh, hoặc Huy chương Bạc: cộng 1,5 điểm.
• Đạt giải ba cấp tỉnh hoặc Huy chương Đồng: cộng 1,0 điểm.

Diện 3: Có chứng chỉ nghề hoặc bằng trung cấp trong thời gian học THPT

Áp dụng cho học sinh THPT hoặc GDTX có chứng chỉ hoặc bằng cấp nghề do các trường dạy nghề hoặc Sở Giáo dục cấp:

• Loại giỏi hoặc bằng trung cấp loại xuất sắc, giỏi: cộng 2,0 điểm.
• Loại khá, trung bình khá: cộng 1,5 điểm.
• Loại trung bình: cộng 1,0 điểm.

Diện 4: Chứng chỉ Tin học và Ngoại ngữ:

Dành riêng cho học viên hệ Giáo dục thường xuyên (GDTX) có:

• Chứng chỉ Tin học A hoặc Ngoại ngữ A trở lên (bao gồm kỹ thuật viên): mỗi loại chứng chỉ được cộng 1,0 điểm.

Đối tượng được cộng điểm khuyến khích có 4 diện

Cách tính điểm ưu tiên trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2025 sẽ được tính như sau:

Trong đó:

• Tổng điểm thực tế đạt được là tổng điểm 3 môn thi (tính theo thang điểm 10, tối đa là 30 điểm).
• Mức điểm ưu tiên thông thường là điểm ưu tiên theo quy định (ví dụ: KV1 là 0,75 điểm).

Cách áp dụng công thức:

• Nếu thí sinh đạt 22,5 điểm trở xuống, thì được cộng đầy đủ điểm ưu tiên theo quy định.
• Khi điểm thi vượt mốc 22,5 điểm, mức điểm ưu tiên sẽ giảm dần, và sẽ bằng 0 khi tổng điểm đạt 30 điểm.

Ví dụ:

Một thí sinh thuộc khu vực 1 (được hưởng tối đa 0,75 điểm ưu tiên khu vực):

• Nếu đạt 22,5 điểm vẫn được cộng 0,75 điểm.
• Nếu đạt 27 điểm điểm ưu tiên chỉ còn khoảng 0,3 điểm.
• Nếu đạt 29 điểm điểm ưu tiên giảm xuống còn 0,1 điểm.
• Nếu đạt 30 điểm không được cộng điểm ưu tiên.

Cách tính điểm ưu tiên trong kỳ thi THPT

Trên thực tế, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn giữa khái niệm điểm khuyến khích và điểm nghề. Tuy nhiên, điểm khuyến khích không chỉ bao gồm điểm nghề mà còn bao gồm điểm cộng dành cho thí sinh đạt thành tích trong các kỳ thi học sinh giỏi, cuộc thi viết thư quốc tế, hoạt động thể thao, hội thao giáo dục quốc phòng, và các sự kiện tương tự.

Theo quy định tại Điều 40 của Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT, những học sinh đang theo học hệ THPT hoặc GDTX nếu có Giấy chứng nhận nghề được cấp trong thời gian học trung học phổ thông sẽ được cộng điểm khuyến khích khi xét tốt nghiệp, tùy thuộc vào xếp loại của giấy chứng nhận đó

Vấn đề cộng điểm ưu tiên khi xét tuyển bằng học bạ phụ thuộc vào quy định riêng của từng trường đại học hoặc cao đẳng. Hiện nay, các trường thường áp dụng một trong các cách xét học bạ phổ biến như:

• Cách 1: Dựa vào điểm trung bình năm lớp 12.
• Cách 2: Lấy tổng điểm trung bình của 5 học kỳ (gồm 2 học kỳ lớp 10, 2 học kỳ lớp 11 và học kỳ 1 lớp 12).
• Cách 3: Tính trung bình 6 học kỳ từ lớp 10 đến lớp 12.

Vấn đề cộng điểm ưu tiên khi xét tuyển bằng học bạ phụ thuộc vào quy định của từng trường

Theo quy định hiện hành, điểm khuyến khích không được tính vào tổng điểm xét tuyển đại học, cao đẳng. Mục đích của điểm khuyến khích là để hỗ trợ thí sinh trong quá trình xét công nhận tốt nghiệp THPT, chứ không ảnh hưởng đến kết quả tuyển sinh vào các trường đại học.

Tuy nhiên, trong một số chương trình đào tạo đặc biệt hoặc tiêu chí phụ của một vài trường, thành tích tương đương với điểm khuyến khích (như giấy chứng nhận nghề, giải thưởng học sinh giỏi,...) có thể được xem xét để xét tuyển riêng theo quy định cụ thể của từng trường. Vì vậy, thí sinh cần tìm hiểu kỹ phương án tuyển sinh của trường mà mình đăng ký.

Điểm ưu tiên sẽ được cộng vào điểm xét tuyển đại học theo chính sách ưu tiên theo khu vực và theo đối tượng như khu vực 1, khu vực 2, diện con thương binh,...

Tóm lại, điểm ưu tiên và điểm khuyến khích đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ thí sinh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Việc hiểu rõ về các chính sách cộng điểm này sẽ giúp các bạn thí sinh có chiến lược học tập và đăng ký phù hợp.

Đừng quên theo dõi Góc tư vấn của Điện Máy Chợ Lớn để cập nhật thêm nhiều thông tin quan trong về kỳ thi tốt nghiệp THPT.